Wat is een facet cyste ? 

Aan beide zijden aan de achterkant van iedere wervel schakel is er een facet gewrichtje. Dit gewrichtje dient vooral om bepaalde bewegingen van de rug te beperken. Ze kunnen door langdurige overbelasting (vervroegde) slijtage (artrose) vertonen. Zelden ontstaat als reactie op de artrose een gewricht cyste op deze plaats. Een facetcyste is te beschouwen een goedaardige  'zachte' uitstulping van het kapsel van het facet gewricht.  

Engelstalige benaming “Lumbar Zygoapophyseal Joint Cysts”

Facet cysten die klachten uitlokken zijn eerder zeldzaam. als ze klachten geven is het uitstraling. 

Welke klachten veroorzaakt een facet cyste ?

SOMS Beenpijn:

Bij een symptomatische facetcyste  is er "enkel" uitstraling naar de bil en het been. De klachten zijn dan slechts in één been aanwezig. 

De klachten zijn vergelijkbaar met deze van de been pijn door een discushernia. Het verschil tussen beiden oorzaken kan eigenlijk enkel maar door een CT of MRI scan worden gemaakt. 

De ernst van de klachten is ook hier afhankelijk van de hoeveel druk de cyste op de de zenuw veroorzaakt. Naast beenpijn kunnen verminderde kracht in het been en gevoelsstoornissen zoals tintelingen, branderigheid of doof aanvoelen ook door een hernia worden veroorzaakt. Bij zeer grote cysten kan de uitstraling in beide benen aanwezig zijn met soms gangstoornissen en in extreme gevallen kan er  urine of stoelgang verlies ontstaan. 

GEEN Rugpijn:

De rugpijn bij een facet cyste wordt meestal niet rechtstreeks veroorzaakt door de cyste maar door de (soms gevorderde ) slijtage van de onderrug. Een facetcyste  kan ook uitpuilen zonder een zenuw verdrukken. Vaak is er een verhaal van jarenlange chronische lage rugpijnen,  die niet door de cyste zelf maar door de facetartrose wordt veroorzaakt.  

Wat is het verschil met een discus hernia ? 

De klachten bij uitstraling naar het been zijn identiek.

Anatomisch is de kant van waaruit de zenuw verdrukt wordt is tegenovergesteld. Een hernia drukt vooraan op de zenuw, een cyste aan de achterkant.

Hoe wordt een facet cyste meestal behandeld ? 

De behandeling is in eerste instantie bijna altijd 'conservatief', wat zoveel betekent als therapie zonder operatie. Er wordt getracht de pijn klachten zo snel als mogelijk te helpen te verminderen of te laten  verdwijnen.  Het belangrijkste doelwit van deze therapie zijn de klachten in het been

Na grondig onderzoek van de patiënt wordt er een behandelingsplan opgesteld.

Er kunnen transforaminale infiltraties worden voorgeschreven. Hierbij wordt onder locale verdoving een cocktail van pijnstillende en ontstekings remmende geneesmiddelen  geïnjecteerd via de zijdelingse wervelopeningen (de "foramina"). Het doel hiervan is om de cyste en zenuw te laten ontzwellen, zodat de knelling van de been zenuw en dus ook de beenpijn verdwijnt. Meestal worden er twee transforaminale infiltraties gegeven over een tijdspanne van een drie tal weken.

Indien de behandeling niet helpt of bij verlammingsverschijnselen wordt soms beslist dat een ingreep noodzakelijk wordt. In onze dienst gebeuren die endoscopisch met een kijkoperatie van de rug: de full endoscopische cyste resectie. Deze operaties zijn analoog aan een decompressie en zijn de minst invasieve procedures mogelijk die zonder weefselschade de cyste efficient wegnemen. 

Hoe ziet een facet cyste eruit ?

Het is als zakje gevuld met geleiachtige inhoud .

Het kapsel lijkt op de afgekipte top van een rubberen handschoen.

De foto toont de helft van een doorgesneden facet cyste

Wetenschappelijke litteratuur:

Komp, Martin, Patrick Hahn, Semih Ozdemir, Harry Merk, Richard Kasch, Georgios Godolias, en Sebastian Ruetten. ‘Operation of Lumbar Zygoapophyseal Joint Cysts Using a Full-Endoscopic Interlaminar and Transforaminal Approach: Prospective 2-Year Results of 74 Patients’. Surgical Innovation, z.d., 11.